Izlet u Vinču
Beogradsko tlo počiva na brojnim naseobinama iz mlađeg kamenog doba, kojima danas koračamo ne sluteći da hodamo nad neolitskim Beogradom. Jedini lokalitet koji zaljubljenci u praistorijska blaga mogu da obiđu je lokalitet Vinča – na samoj obali Dunava, na samo petnastaetek kilometra od centra grada. Hiljadugodišnje naslage brega visokog deset metara, čuvaju ostatke najvećeg naselja praistorije u našoj zemlji.
Po pretpostavkama nekoliko generacija arheologa, neolitska kultura razvijala se od 6200. do 4650. godine pre n.e., a najznačajnija nalazišta su Starčevo i Vinča. Starčevačka kultura, kao najstarija kulturna grupa, dobila je ime po arheološkom nalazištu u blizini sela Starčeva kraj Pančeva. Vinčanska kultura bila je raširena na ogromnoj teritoriji od Transilvanije do Skopske kotline i posedovala je teritoriju veću od bilo koje druge neolitske kulture u Evropi.
U Vinči, dvadesetak kilometara od centra Beograda, danas se nalazi arheološki lokalitet Belo brdo. Bogatstvo nalaza, potvrđuje da je ono bilo jedno od glavnih središta trgovine i zanatstva tog doba. Vinčanci su na ovom mestu boravili punih hiljadu godina i to od 5200. do 4600. godine stare ere. Živeli su u kućama podignutim pravilnim sistemom gradnje u nizovima, bez dvorišta i okućnica. Rekonstrukcija vinčanskog naselja, odaje utisak naseobine koja je imala “urbanističko rešenje”.
Rudari, ratari, trgovci
Nalazi pričaju priču o veličanstvenom naselju iz vremena kada je trgovina cvetala, a ratova nije bilo. Položaj naselja Vinča mogao bi objasniti njegovo dugo trajanje. Iako je to bilo samo jedno od brojnih naselja na Dunavu, ni jedno nije bilo toliko dugovečno kao Vinča. Život njenih stanovnika omogućavala je blizna Avale, iz čijih kopova su vadili minerale, posebno cinabarit od koga se dobijala tražena i retka cinober crvena boja, za farbanje tkanina, ukrašavanje predmeta i tela. Obližnja reka Bolečica imala je poseban značaj za život Vinčanaca. Njenom dolinom naselje je bilo povezano sa zaleđem bogatim rudama. Jedna od sirovina od životnog značaja bila je so. Najbliži i bogati izvori soli bili su par stotina kilometara od Vinče, ali je pozicija grada nizvodno u odnosu na ležišta soli omogućavala njen transport splavovima. Sve ove pogodnosti imale su odlučujući uticaj na dugovečnost naseobine. Nije poznato kojoj etničko grupi su pripadali, niti kojim su jezikom govorili. Na brojnim pronađenim fragmentima keramike otkriveni su urezani znaci nalik na pismo, koji očekuju svoje naučne analize.
Otac srpske arheologije
Autor prvih arheoloških istraživanja u Vinči u prvoj polovini 20. veka bio je Miloje M. Vasić – prvi srpski školovani arheolog. Prikazao je svetu lepotu nalaza vinčanske civilizacije, koji su odjekunuli kao prvorazredna senzacija. Zahvaljujući nalazima iz neolitskog perioda, pre svega antropomorfnim figurinama, Vinča je zauvek ucrtana na mapu svetske kulturne baštine.
Knjiga o Vinči
Ako poželite da saznate više o najvrednijim arheološkim predmetima neolitske kulture Beograda, predlažemo vam da kupite knjigu Život u glini autora B. Petrović, V. Katić i M. Spasića, u izdanju Muzeja grada Beograda u kojoj je prikazano preko 200 vinčanskih umetničkih i kultnih predmeta.
Izlet u Vinču
Do Vinče možete stići za oko pola sata autobuskom linijom 307. Ako krenete automobilom, možete ići starim putem za Smederevo ili autoputem Beograd – Niš (isključenje kod Bubanj potoka).
Goste na lokalitetu dočekuje kustos Muzeja grada Beograda, Dragan Janković, koga svi znaju po nadimku Lepi. Stručnom pričom prilagođenom istorijskim znatiželjnicima, približiće vam život u ovoj metropoli najranije evropske civilizacije. Kustos Janković seća se posete grupe italijanskih arheologa: „Zamislite, Italijani, na čijem prostoru se nalaze najvažniji ostaci starog Rima, ljudi čiji arheolozi uvek imaju prepune ruke posla, posetivši arheološko nalazište rekli su mi: Blago vama, vi imate Vinču! Zavidimo vam.“
Opuštanje kraj Dunava
Posle obilaska stalne muzejske postavke, predlažemo da se opustite na klupama postavljenim u blizini zabavnih sadržaja za decu ili u jednom od tri obližnja restorana sa jedinstvenim vidikom na miran tok Dunava. Sveža rečna riba i hladno vino doprineće da se poistovetite sa svakodnevnom ishranom neolitskih Vinčanaca. Život u ovom današnjem mestu na periferiji velegrada traje hiljadama godina i ništa ne ukazuje da je ono predstavljalo središte kulture čiji se uticaj prostirao od centralne Evrope, pa skoro do Egejskog mora.
Social Network