Monografija za sadašnje i buduće znalce
Mladinska knjiga je nedavno objavila obimnu, maestralno opremljenu knjigu VINO, autora Jove Simišića, u kojoj je sakupljeno enciklopedijsko znanje o vinu, vinarstvu i vinogradarstvu, sa posebnim akcentom na prostor Srbije i zemlje regiona. Pod sloganom: ukus istorije, veština spravljanja, umetsnost ispijanja, ova je knjiga namenjena kako ljubiteljima vina tako i onim ljudima koji to žele da postanu.
„Vino je postalo važna društvena tema, o njemu se u poslednje vreme sve više razgovara – i zna. Napredak u proizvodnji u poslednjih par decenija u Srbiji, nakon dugogodišnjeg propadanja, donosi nam i prvu sveobuhvatnu knjigu o Vinu”, kaže nam autor knjiga Jovo Simišić. „Čitalac ove pažljivo osmišljene i znalački opremljene knjige može da proširi saznanje o istoriji, proizvodnji i tehnologiji, vrstama vinskog grožđa i vina, vinskom bontonu, vinarijama i festivalima kao i da sazna kako da kombinujete vino sa hranom. Ova knjiga je zamišljena kao vodič kroz svet napitka koji, još od biblijskih vremena, „veseli srce čoveka.”
Čitanka vinske prošlosti
Poseban kvalitet knjige je u tome što je prvi put, na jednom mestu, objedinjena vinska prošlost prostora koji danas sačinjava republika Srbiju, ali i države iz regiona, pre svega one koje su tokom većeg dela 20. veka bile u zajedničkoj državi Jugoslaviji. Literatura na ovu tematiku je veoma oskudna i odnosi se pretežno na pojednačne regione, kao što su Fruška Gora, Vršački kraj, Subotičko – Horgoška peščara, Negotinska krajina, Šumadija, Župa, Smederevski kraj…. Postoji i nekoliko vrednih naučnih radova na temu vinogradarstva i vinarstva u srednjovekovnoj Srbiji. Ova knjiga je sažela sva ta saznanja i sastavila mozaik vinske prošlosti cele teritorije Srbije, od najstarijih vremena do današnjih dana.
Renesansa na krilima novog naraštaja
Na samom kraju prošlog i na početku ovog veka Srbija je bila ostala bez sopstvenog kvalitenog vina. Pored masovnih vina već propalih ili dobrano uzdrmanih industrijskih kombinata iz doba socijalizma, sumnjivog kvaliteta i još sumnjivijeg porekla, vino iz privatnih podruma se točilo samo „ispod tezge”, ilegalno, ili kao „vino kuće”, ako je bilo u legalnim tokovima. Po ko zna koji put, Srbija je ostala bez većine vinograda, podruma i, što je najtragičnije, bez onoga što označava specifičnost vinske tradicije – bez starih, autohtonih sorti, i vina od tih sorti. Bez prave pomoći i podrške nauke i države, Srbija je doživela procvat nečega što se već smatralo mrtvim. Svedoci smo jednog čudesnog procesa buđenja i preporoda, obnove starih vinograda i vinskih podruma i nada sve, rađanja jedne sasvim nove generacije vinogradara i vinara, koji su sa sobom, takoreći preko noći, doneli pre svega novi kvalitet. Jednim delom ova knjiga je posvećena tim pregaocima i njihovom delu – vinima, u kojima možemo da uživamo, sa kojima možemo da se ponosimo i sa kojima možemo ponovo da izađemo u svet.
Srpsko vinarstvo u brojkama
Prema podacima Ministarstva poljoprivrede 2021. godine u Republici Srbiji registrovana su 424 proizvođača vina, dok je pre samo dve godine u Vinarski registar bilo upisano 355 vinarija. Od ovog broj, 2019. godine je 213 proizvođača registrovano na teritoriji regiona Beograd, Šumadija, Zapadna, Južna i Istočna Srbija, 140 na teritoriji regiona Vojvodina, a dva na teritoriji statističkog regiona Kosovo i Metohija. Pored ovih, u Srbiji postoji još najmanje 200 ozbiljnijih proizvođača vina koji nisu u registru i čija proizvodnja ne utiče na ukupnu proizvodnju, ali su realnost i baza za dalji razvoj vinarstva u Srbiji. U knjizi je predstavljeno 100 vinarija iz Srbije i sve značajnije manastirske vinarije.
„U želji da predstavim vinsku Srbiju kroz određeni broj proizviđača vina, nije bilo moguće naći apsolutno objektivne kriterijume prema kojima bih mogao izabrati 100 najvećih, najznačajnijih ili vinarija sa najboljim rejtingom vina…“. I zato se autor opredelio da kroz 100 vinarija, po sopstvenom izboru, sastavi mozaik vinske Srbije pre svega preko regiona, rejona i vinogorja; velikih i malih proizvođača; vina i vinskih sorti, svrstavajući ih samo po abecednom redu.
U knjizi je predstavljeno i po deset vinarija i njihovih vina iz Makedonije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine.
Iščezli džinovi socijalizma
Posebno poglavlje posvećeno je nekadašnjim velikim vinarskim preduzećima, počev od NAVIP-a, u okviru kojeg su poslovali: PIK Oplenac u Topoli, pogon u Krnjevu, podrum Fruškogorac u Petrovaradinu, Venčački vinogradi u Aranđelovcu, Jagodinski podrumi, Vinarstvo u Vranju – i Plantaže u Leskovcu…. Sredinom prošlog veka u Kruševcu je formiran Župski Rubin a u Prokuplju Prokupac. U Aleksandrovcu je 1957. godine formirano Vino Župa a iste godine u Vršcu Vršački vinogradi; u Knjaževcu 1961 – Džervin; u Smederevu 1963. – Godomin; u Negotinu 1964 – Krajina vino… U Prištini je formirano – Agrokosovo sa podrumima širom Kosova i Metohije, među kojima Kosovo vino, Orvin, Progres-export… Vinski podrumi velikih kapaciteta bili su u Erdeviku, Bikića dolu i Irigu, Čoki, Paliću i Bisernom ostrvu u Bačkoj, Gudurici i Beloj Crkvi u Banatu, Topoli, Rekovcu, Trsteniku, Aleksinacu, Gornjem Matejevcu, Sićevu, Vlasotincu…
Temeljna znanja i pikanterije
Centralni deo knjige posvećen je samo vinu. Novo vreme je donelo i nove potrošače, pre svega mlade generacije, koje pored toga što vino znalački biraju, probaju i piju, vole više da znaju o njemu. Knjiga obiluje zanimljivim činjenicama od kojih izdvajamo samo neke:
– da se Vino proizvodilo pre 8.000 godina
– da su u Vinči pronađeni fosilni ostaci vinove loze stare 7.000 godina
– da su i Faraoni pili vino koje je imalo status božanskog napitka
– da su neke od najlepših pesama o vinu napisali persijski pesnici
– da se u manastiru Hilandar vino pravi osam vekova
– da je honorar Pablo Pikaso za plakat filma „Bitka na Neretvi” isplaćen sa dvanaest flaša vina iz Srbije, Dalmacije i Makedonije
– da se vino koristi za slikanje, a da se ta tehnika slikanja naziva Vinorel
– da se i od crnog grožđa pravi belo vino
– da se pravi i vino plave boje
– da je sveti Trifun zaštitnik vina i vinogradara
Knjiga je pisana pristupačnim jezikom i oplemenjena velikim brojem sjajnih fotografija koje su većim delom rad proslavljenog srpskog fotografa Dragana Bosnića.
Social Network