Novi Sad, grad kandidat za Evropsku prestonicu kulture 2021, naslanja kandidaturu na tradiciji institucija među kojima Matica srpska, i u njenom okrilju Galerija Matice srpske, zauzimaju posebno mesto. Jedan od itinerera prati priču o bidermajer-nazarenskom slikarstvu, čiji je naznačajniji predstavnik novosadski slikar Pavle Simić.
Posetioci Novog Sada koji žele da upoznaju srpsku crkvenu umetnost 18. veka, a nemaju vremena da obiđu Fruškogorske manastire u Galeriji Matice srpske mogu saznati o nasleđu postvizantijske tradicije, tradicionalnom slikarstvu i grafici zatim doživeti kolorite ranog, visokog i poznog baroka. Postavka 19. veka upoznaje sa srpskim slikarstvom neoklasicizma, bidermajera, romantizma, akademizma, realizma, simbolizma, a postavka 20. veka sa srpskim slikarstvom od 1900. do 1941. Izložena su dela: Dimitrija Bačevića, Stefana Teneckog, Teodora Ilića Češljara, Teodora Kračuna, Arsenija Teodorovića, Konstantina Danila, Katarine Ivanović, Novaka Radonića, Pavla Simića, Đure Jakšića, Paje Jovanovića, Uroša Predića, Stevana Aleksića, Danice Jovanović, Save Šumanovića, Milana Konjovića, Stojana Aralice i drugih.
Nazarensko slikarstvo Pavla Simića
Savremeni putnici sve češće obilaze Novi Sad krećući se unutar koridora omeđenih ulicama i prostorima u kojima su živeli junaci Tišminih i Kišovih romana, ili onima koje su omeđili graditelji sesecionističkih, češće bauhaus građevina. Jedan od takvih itinerera započinje pričom o bidermajer-nazarenskom slikarstvu, čiji je naznačajniji predstavnik unutar srpskog slikarstva, novosadski slikar Pavle Simić (1818- 1876). Sa idejom i praksom nazarenskog slikarstva Simić se upoznao tokom studija na bečkoj Akademiji likovnih umetnosti, a njegove prepoznatljive karakteristike su u izboru religioznih tema izvedenenih toplim koloritom, sasvim u maniru idiličnog sentimenta. Pavle Simić je autentični umetnički izraz obogatio boraveći u Požunu (Pozsony današnja Bratislava) i Rimu. Na taj period podseća i kolekcija grafičkih listova nastalih u zapadnoj Evropi od kraja 16. do polovine 19. veka, koja tek nedavno u Galeriji Matice srpske predstavljena javnosti.
Građanski sloj Beča i Budimpešte, gradova-centara političke, ekonomske i kulturne moći Habzburške monarhije je početkom 19. veka diktirao potrebu da se i u slikarstvu podstakne religiozno osećanje, pri tom ne napuštajući naturalistički, ipak topao koloritni izraz. Preuzimajući taj stil Pavle Simić je sopstveni likovni obrazac dopunio tematski tradicionalnim, pravoslavnim nasleđem. O tome, posetiocima Novog Sada koji prate trag nazarenskog-bidemajer stila nastalog u Beču, neposredno svedoče ikonostas Nikolajevske crkve u Novom Sadu i kolekcija Simićevih slika u Galeriji Matice srpske. Među Simićevim delima koje čuva Galerija Matice srpske je slika Srpska narodna skupština 1. maja 1848 koja predstavlja jedan od najvažnijih događaja u istoriji Srba Habzburške monarhije – proglašenje Srpske Vojvodine.
Simićevi: Od Temerinske do Grčkoškolske ulice
Usud jednog slikara i tada nije bio siguran projekat, te se kao i danas uglavnom nalazio negde u zoni nesigurnog, pa i siromaštva. Sudbina Pavla Simića brojala je i srećne godine zbog poslova koje je povremeno dobijao, ali još više zbog ženidbe Jelisavetom, kćerkom novosadskog gradonačelnika i advokata Grigorija Jovšića. Period uspeha obeležila je i gradnja porodične kuće Simićevih koja se i danas se nalazi u Temerinskoj ulici 21. Tu je odrasla slikareva kći Mileva Simić (1859-1946) koja će, kao odlična svršena učenica Učiteljske škole, u dobi od petnaest godina biti primljena za nastavnicu Više devojačke škole u Novom Sadu. U vreme svoje pedagoške faze kojoj treba dodati i činjenicu da je bila viđenija članica „Dobrotvorne Zadruge Srpkinja Novosatkinja“. Mileva Simić je stanovala u Grčkoškolskoj ulici na broju 10. Nekada je to bila ulica gde su adrese imali najugledniji građani, a među njima i neki od novosadskih gradonačelnika.
Pored pedagoškog rada kome je bila sasvim posvećena, budući da se nikad nije udavala, Mileva Simić će u srpsku kulturu ući i kao književnica, zatim skupljačica narodnih ženskih pesama (uključujući i lascivne), ali i kao prevoditeljka priča slavnog mađarskog pisca Jokai Mora koji je do I svetskog rata imao ulicu u Novom Sadu.
Smenom kraljevstava i država u periodu kraćem od veka svet Simićevih i Natoševićevih iz ove priče preselio se što u istoriju, što u galerije, crkvene knjige i ikone, što u zaborav, a ponešto kao fragment sećanja postoji utisnuto u prostor omeđen koridorima priča Temerinske i Grčkoškolske ulice.
Social Network