Ulica u Šidu pokrivena snegom, Sombor među žitnim poljima, Gračanica okružena božurima… Prva slika koja iskrsne u mislim na pomen pojedinih mesta u Srbiji, jesu slikarska platna na kojima su ta mesta ovekovečena. U ovom broju vodimo vas na putovanje kroz Srbiju, zapamćenu na delima modernih slikara. Predstavljamo vam šest gradova, šest galerija i šest umetnika.
SAVA ŠUMANOVIĆ
U ustaškoj raciji, 1942. godine, Sava Šumanović uhapšen je sa još 120 svojih sugrađana i odveden u Sremsku Mitrovicu na streljanje. Deset godina nakon Savine smrti počinje sa radom Galerija slika „Sava Šumanović“. Galerija je osnovana na temelju darovnog ugovora kojim je Persida Šumanović poklonila gradu Šidu 417 slika svoga sina. Najveći broj tih slika nastao je tokom poslednje decenije slikarevog života.
U potrazi za znanjem i samim sobom, Sava Šumanović je još kao desetogodišnji dečak napustio roditeljski dom. Lutao je od Zemuna, preko Zagreba, dok nije stigao do Pariza, grada svetlosti. U Šid se vratio tek u martu 1930. godine, kao iskusni slikar koji će ovekovečiti šidske sunčane pejzaže. Slike nastale u Šidu tokom poslednje decenije života smatraju se njegovim najzrelijim delima. One su rezultat iskustva stečenog u Parizu i nadahnuća koje je našao u rodnom Sremu. Sa ličnim kočijašem obilazio je okolinu, skicirao, zapisivao osećanja i zapažanja, pa potom slikao. Sudeći po broju slika koje im je posvetio, šidski pejzaži bili su mu omiljena tematika. Po njima je ostao prepoznatljiv kao slikar svetlosti.
Za bolje razumevanje ovog genija iz Srema preporučujemo vam da obiđete i njegovu Spomen kuću, koja se nalazi u neposrednoj blizini Galerije. U vreme nacionalizacije posle drugog svetskog rata, Persida Šumanović uspela je da zadrži kuću i u potpunosti sačuva sinovljev atelje. U toj kući umetnik je proveo detinjstvo i poslednje godine života, naslikao više od 600 slika i iz nje je odveden na put bez povratka.
MILAN KONJOVIĆ
Poput Šumanovića i Konjović je voleo pejzaže. Slikao je Vojvodinu, njene prdele i ljude. Odrastao je okružen širinom i prostranstvom. Ljubav prema ravnici vidljiva je na svakom delu: „Slikarstvo je čudo. I uvek je zagonetka. Da nije tako, davno bih prestao da slikam. Beskrajno je i neuhvatljivo kao ravnica. Misliš – tamo negde je kraj, a horizont se uvek pomera.“
Iako je dosta putovao: Prag, Beč, Minhen, Berlin, Drezden, Pariz, uvek se vraćao Somboru. Ljubav prema rodnom kraju vidi se i u sledećem zaveštanju: „Slike ove, miljenice moje, sa ljubavlju darujem rodnome gradu, one jedino njemu i pripadaju.“ Tim rečima Milan Konjović 1966. godine poklonio je Somboru 500 odabranih slika. Zahvaljujući njegovoj porodici i onima koji su naknadno ustupili radove, legat je danas duplo veći. Zbirka broji oko hiljadu radova i predstavlja presek celokupnog Konjovićevog stvaralaštva. Pored slika iz svih razvojnih faza – plava, crvena, siva, vizantijska… u Galeriji možete da vidite i tapiserije, grafike, skice za kostime, pozorišne scenografije, vitraže, mozaike… Konjović je često menjao kolorit, ispipavao nove tendencije, tražio se u različitim izražajnim formama, ali njegov uzburkani potez, pun strasti i emocije, nepogrešivo ga odaje.
MILENA PAVLOVIĆ BARILI
Verovatno glavna stanica svakog namernika koji prolazi kroz Požarevac je Galerija „Milena Pavlović Barili“. Milenina majka Danica 1962. godine preuredila je njenu rodnu kuću u memorijalnu galeriju. Posetioci u galeriji mogu videti Milenina kapitalna dela – slike urađene u različitim tehnikama (ulje na platnu, akvarel, tempere, pastel), ali i spomen sobu sa autentičnim nameštajem, intimnim porodičnim fotografijama, ličnom slikarkinom toaletom, haljinama i čipkanim velurima… Tu se nalazi i bronzani odlivak slikarkinih ruku.
U slikarstvu Milene Pavlović Barili preprliću se poetski nadrealizam i magični realizam. Njene slike ispunjene su vizijama, fantazijama, alegorijama. Ambijent na njenim radovima je nešto između sna i jave, a glavni akteri su ženski setni i ljupki likovi, krilati mladići na štulama, Venere bez ruku, harlekini, ptice… Inspiraciju je nalazila u rimskom nasleđu naših krajeva i u narodnim legendama.
Milena je bila jedna od najzanimljivijih ličnosti umetničke Evrope između dva rata. Živela je u Rimu, Parizu i Londonu, a izlagala je sa evropskom umetničkom elitom, poput Žana Koktoa i Andre Bretona. Dok je živela u Njujorku bavila se i modnom ilustracijom za Vog i druge modne žurnale.
NADEŽDA PETROVIĆ
Nadežda Petrović prva je Srpkinja koja je studirala u Minhenu, prva slikarka koja je imala samostalnu izložbu u Beogradu, među prvima koji su prigrlili Modernu, prva žena ratni fotograf u Srbiji, prvo žensko lice na novčanici… Stoga je sasvim logično onda da jedna od najznačajnijih galerija savremene likovne umetnosti u zemlji nosi baš njeno ime.
I pored svega navedenog Nadežda je za života često nailazila na zid nerazumevanja. Kako to, kao po pravilu biva, najvećim imenima umetnosti priznanja stižu sa odlaganjem, tek posle smrti. Nakon godina negiranja, pa zaborava, tek je 1938. godine retrospektivna izložba u paviljonu Cvijeta Zuzorić u Beogradu Nadeždu uzdigla na sam vrh srpskog slikarstva. A tek dve decenije potom u rodnom Čačku otvorena je umetnička galerija koja je ponela njeno ime.
Galerija „Nadežda Petrović“ u svom fondu poseduje šest zbirki savremene umetnosti. Pored brojnih izložbi savremenih umetnika, te seminara, radionica, koncerata, filmskih projekcija…. svake druge godine organizuje se i „Memorijal Nadežde Petrović“, jedna od najznačajnijih međunarodnih likovnih manifestacija u zemlji na kojoj se predstavlja aktuelna likovna scena. Nadežda Petrović učestvovala je u organizovanju Prve jugoslovenske umetničke izložbe i Prve jugoslovenske slikarske kolonije, kasnije poznatije kao Sićevačka kolonija. Činilo se to kao dobar način da se zbliže jugoslovenski narodi. Memorijal, dakle, predstavlja produžetak njenog tumačenja likovne umetnosti kao sredstva najotvorenije komunikacije među ljudima.
MIODRAG MIĆA POPOVIĆ
U jednoj od najlepših i najstarijih kuća u glavnoj lozničkoj ulici smeštena je Galerija Miće Popovića, akademika i svestranog umetnika, koji se bavio slikarstvom, filmskom režijom, scenografijom, književnošću i nizom drugih umetničkih disciplina. Miodrag Mića Popović rođen je u Loznici 1923. godine, ali ubrzo se sa porodicom preselio u Beogradu. Godine 1989, malo pre nego što je rodnom gradu darovao bogat legat prema sopstvenom izboru, proglašen je za istaknutog slikara i počasnog građanina Loznice.
U Galeriji „Mića Popović“ nalazi se dvadeset slika, osamnaest grafika, dva crteža, dve mape sa grafikama, knjige koje su o njemu napisali Dobrica Ćosić, Lazar Trifunović, Zoran Gavrić, Borislav Mihajlović Mihiz, Miodrag Pavlović i knjige iz oblasti slikarstva koje je on sam pisao. Kolekcija je tri godine kasnije upotpunjena sa šest dela umetnikove supruge Vere Božičković Popović, takođe istaknute slikarke, kao i nekim njihovim ličnim predmetima.
U stalnoj postavci galerije izložene su umetničke slike sa motivima stare Loznice. Najstarija slika u zbirci je „Čukundedova kuća“ nastala je još davne 1936. godine, a najmlađa je „Velika mrtva priroda” iz 1989. godine.
LJUBA POPOVIĆ
U samom centru Valjeva nalazi se Moderna galerija, zadužbina Ljube Popovića i dom slikara Mediale.
Moderna galerija osnovana je 1985. godine na inicijativu Ljubomira Ljube Popovića, jednog od najvećih srpskih slikara moderne epohe, kao i uz podršku grada Valjeva. Galerija je otvorena upravo izložbom slika Ljube Popovića, koja je potom prerasla i u stalnu postavku. U toj zbirci nalaze se Ljubini rani radovi koji pripadaju Jugoslovenskom periodu (od 1953. do 1963. godine) i slike iz 1985. godine.
Pored stalne postavke u okviru Galerije nalazi se i izložbeni prostor u kom se organizuju izložbe naših najeminentnijih avangardnih slikara – suosnivača i sledbenika Mediale i fantastičnog pravca. Svaki slikar koji je tu izlagao poklonio je Modernoj galeriji sliku ili crtež, te poklon-zbirka sada broji više od 500 dela. Moderna galerija u Valjevu, pored izložbi, organizuje i predavanja, tribine, filmske projekcije i koncerte ozbiljne muzike.
Ljuba Popović preminuo je prošle godine, a u Modernoj galeriji izložena je i njegova poslednja slika, na kojoj je radio do poslednjeg dana života.
Social Network